در اواسط قرن نوزدهم در غرب دیدگاه عمومی از «فلسفه علم» عبارت بود از استدلال منطقی از حقایق مشهود و تعمیم آنها. ارزیابی دوبارۀ دیدگاه مزبور در اوایل قرن بیستم، «فرضیۀ روش قیاس مبنی بر استدلال علمی» را مورد توجه قرار داد. در متدولوژی علم عصر جدید « تز ابطال پذیری» نقش مهمی ایفا نمود و بدنسان، علم آن بخش از قضیۀ تلفیقی دربارۀ دنیای واقعی تلقی شده است که الاصول بتواند به وسیلۀ مشاهدات تجربی ابطال گ...

در اواسط قرن نوزدهم در غرب دیدگاه عمومی از «فلسفه علم» عبارت بود از استدلال منطقی از حقایق مشهود و تعمیم آنها. ارزیابی دوبارۀ دیدگاه مزبور در اوایل قرن بیستم، «فرضیۀ روش قیاس مبنی بر استدلال علمی» را مورد توجه قرار داد. در متدولوژی علم عصر جدید « تز ابطال پذیری» نقش مهمی ایفا نمود و بدنسان، علم آن بخش از قضیۀ تلفیقی دربارۀ دنیای واقعی تلقی شده است که الاصول بتواند به وسیلۀ مشاهدات تجربی ابطال گ...

مقالۀ حاضر سیر تحول و دگرگونی رویکردها و چشم اندازهای علم گرایی است از تجربه گرایی خام سده های اولیۀ دورۀ مدرنیته تا نگرش های پست مدرن مورد بحث قرار می­دهد. جریان علم گرا  از چگونگی تحول در تجربه گرایی خام و گذار آن به اثبات گرایی و اثبات گرایی منطقی، سپس چگونگی گذار از اثبات گرایی منطقی به ابطال گرایی و همچنین به وجود آمدن تحول و دگرگونی در نگرش های پوزیتیویستی و ابطال گرایانه و تغییر  آن به ن...

فرضیات علّی، به صورت شرط لازم و/یا کافی، برای تئوریها و تحقیقات تجربی در علوم اجتماعی اهمیت بسزایی دارند. با اینهمه، برای بسیاری از دانشمندان علوم اجتماعی، زبان شرط لازم/ شرط کافی مغایر با زبان علوم اجتماعی متعارف و متداولاست، چون متضمن آن است که (1شرط لازم/ شرط کافی فقط به صورت دوشقی یعنی »وجود/ عدم« یا »حضور/ غیاب«مطرح شود و (2فقط یک مورد ناسازگار بتواند فرضیۀ شرط لازم/ شرط کافی را ابطال کند.د...

چکیده در این مقاله، رویکرد ساخت گرایی اجتماعی در حوزه ی فلسفه و جامعه شناسی علم معرفی و بررسی می شود. از دید فلسفی، ساخت گرایی اجتماعی با شکست فلسفه های علم استاندارد، چه اثبات گرا و چه ابطال گرا و مطرح شدن تزهایی مانند نظریه بار بودن مشاهدات، تعین ناقص نظریات و قیاس ناپذیری پارادایم ها، رقیب فلسفه های استاندارد علم است. از لحاظ تاریخی، ساخت گرایی اجتماعی، در دو جریان جامعه شناسی معرفت و جامع...

در دهه های اخیر، عقلانیت به یکی از موضوعات مهم و بحث انگیز حوز ه های فکری مبدل شده است. فلاسفة متعددی هستند که شأن عقل و عقلانیت انسانی را کم اعتبار کرده و می کنند. پوپر ازجملة کسانی است که به عقل آدمی باور دارند. او برای نشان دادن توانایی عقل، اثبات گرایی و رویکردهای توجیهی را به کلی رد و با طراحی فلسفة علم ابطال گرا، عقلانیت انتقادی را مورد تأیید و تأکید قرار داد. در این مقاله نخست عقلانیت پو...

بیان مسئله: ربع رشیدی یا رشیدیه یک مجموعۀ معماری و بنا به آنچه در نزهت‌القلوب (740 ه.ق.) آمده است «شهرچه‌ای» فرهنگی و دانشگاهی در شمال شرقی تبریز و در کوه‌پایۀ سرخاب بوده است که در عهد ایلخان سلطان محمد خدابنده اولجایتو با همت و نظارت خواجه رشیدالدین فضل‌الله همدانی طراحی و ساخته شد. بر اساس وقف‌نامۀ ربع رشیدی، مجموعۀ معماری شهرچۀ ربع رشیدی دارای بناهای همگانی و عام‌المنفعۀ بسیاری بوده و گرمابه...

آگاهی واجی عبارت است از مهارت کودک در تشخیص و تغییر اجزای گفتار که توسط سیستم نوشتاری بازنمایی می شود وعاملی مهم در یادگیری نوشتن به شمار می آید. شفافیت خط نیز به معنای میزان سهولت پیش بینی تلفظ از خط در نظر گرفته می شود. خط هایی که بازنمایی میان خط و تلفظ آن بسیار قابل پیش بینی است، خط شفاف (مانند ترکی، ایتالیایی و اسپانیایی) و خط هایی که بازنمایی میان خط و تلفظ در آنها غیرقابل پیش بینی است، خ...

فرضیات علّی، به صورت شرط لازم و/یا کافی، برای تئوریها و تحقیقات تجربی در علوم اجتماعی اهمیت بسزایی دارند. با اینهمه، برای بسیاری از دانشمندان علوم اجتماعی، زبان شرط لازم/ شرط کافی مغایر با زبان علوم اجتماعی متعارف و متداولاست، چون متضمن آن است که (1شرط لازم/ شرط کافی فقط به صورت دوشقی یعنی »وجود/ عدم« یا »حضور/ غیاب«مطرح شود و (2فقط یک مورد ناسازگار بتواند فرضیۀ شرط لازم/ شرط ک...